Ngày 1/3/2025, Tổng thống Donald Trump “châm ngòi” một quả bom kinh tế khi ký sắc lệnh áp thuế mới lên Canada, Mexico và Trung Quốc, khiến thị trường tài chính toàn cầu rung chuyển. Chỉ trong vài giờ, Bitcoin (BTC) lao dốc từ 95.000 USD xuống 86.062 USD, kéo theo làn sóng hoảng loạn từ chứng khoán đến tiền số. Liệu đây có phải là khởi đầu cho một cơn bão lớn hơn?
Nội dung
Chính sách thuế quan của Trump – “Ngòi nổ” mới
Đầu tháng 3/2025, Donald Trump đã tung ra một nước cờ kinh tế táo bạo, làm dậy sóng toàn cầu. Với sắc lệnh được ký ngày 1/3, ông chính thức áp mức thuế 25% lên hàng hóa từ Canada và Mexico, đồng thời bổ sung thêm 10% thuế lên hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, nâng tổng mức thuế với quốc gia này lên 20%. Chính sách này, theo Trump, nhằm mục tiêu “đánh mạnh” vào các vấn đề nhức nhối: buôn lậu fentanyl và buôn người qua biên giới Canada-Mexico, cùng khủng hoảng ma túy bất hợp pháp từ Trung Quốc.
Quyết định này không đến một cách bất ngờ. Trước đó, vào ngày 1/2/2025, Trump đã ký sắc lệnh nhưng tạm hoãn 30 ngày để chờ phản hồi từ Canada và Mexico về các biện pháp kiểm soát biên giới. Tuy nhiên, không hài lòng với câu trả lời nhận được, ông đã giữ nguyên lập trường cứng rắn. Trong buổi họp báo tại Nhà Trắng chiều thứ Hai, Trump tuyên bố: “Chúng ta không còn thời gian để thương lượng nữa. Họ phải hành động, hoặc chịu hậu quả.”
Bối cảnh kinh tế càng làm sắc lệnh này thêm phần gay cấn. Cục Dự trữ Liên bang (FED) chi nhánh Atlanta vừa hạ dự báo tăng trưởng GDP quý 1/2025 từ -1.5% xuống -2.8%, một mức sụt giảm đáng kể so với con số +3.9% cách đó chỉ bốn tuần. Chính sách thuế quan của Trump, vì thế, không chỉ là một động thái thương mại mà còn là “ngòi nổ” trong một nền kinh tế vốn đã đầy bất ổn, đe dọa kéo cả thế giới vào vòng xoáy hỗn loạn.
Thị trường tài chính và crypto “gục ngã”
Hậu quả của “ngòi nổ” thuế quan nhanh chóng lan khắp thị trường tài chính. Chứng khoán Mỹ ngay lập tức chịu cú sốc mạnh: chỉ số Dow Jones mất 800 điểm, Nasdaq giảm 3%, xóa tan niềm tin mong manh từ các nhà đầu tư. Nhưng tâm điểm của sự hoảng loạn nằm ở thị trường tiền số, nơi Bitcoin – “vua crypto” – lao dốc không phanh từ 95.000 USD xuống 86.062 USD chỉ trong 24 giờ. Ethereum (ETH) cũng không thoát khỏi lưỡi hái, giảm 15% từ 2.550 USD về 2.130 USD, trong khi toàn bộ altcoin chìm trong sắc đỏ với mức giảm trung bình vượt quá 15%.
Cơn bão không dừng lại ở đó. Tổng vốn hóa thị trường tiền số “bốc hơi” 11%, từ mức cao ngất ngưởng xuống còn 2,9 nghìn tỷ USD – thấp nhất kể từ tháng 11/2021. Bitcoin Dominance – tỷ lệ vốn hóa của BTC so với thị trường – tăng vọt lên 58%, dấu hiệu cho thấy nhà đầu tư vội vã quay về “nơi trú ẩn” an toàn nhất trong thế giới crypto. Dữ liệu từ CoinGlass cho thấy 810 triệu USD lệnh phái sinh bị thanh lý trong 24 giờ, với phần lớn đến từ phe mua khống (long), phản ánh sự hoảng loạn tột độ. Chỉ số Sợ hãi và Tham lam chạm mức 15 – ngưỡng “cực kỳ sợ hãi” – tệ hơn cả ngày 28/2 khi BTC lần đầu thủng mức 80.000 USD kể từ cuối 2024.
Nguyên nhân sâu xa của sự hoảng loạn
Sự sụp đổ của thị trường không chỉ là phản ứng tức thời trước thuế quan mà còn bắt nguồn từ những yếu tố sâu xa hơn. Thứ nhất, chính sách thuế của Trump đe dọa gây rối loạn thương mại toàn cầu. Canada, Mexico và Trung Quốc – ba đối tác lớn của Mỹ – đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng từ gỗ, ô tô đến hàng tiêu dùng. Việc áp thuế 25% lên hai nước láng giềng và tăng thuế với Trung Quốc làm dấy lên nỗi lo về suy thoái kinh tế, khiến nhà đầu tư vội vã bán tháo các tài sản rủi ro như cổ phiếu và tiền số.
Thứ hai, kỳ vọng thị trường bị đảo lộn hoàn toàn. Trước khi sắc lệnh được công bố, tâm lý lạc quan từng dâng cao nhờ hai tin tức tích cực: TSMC cam kết đầu tư 100 tỷ USD xây dựng 5 nhà máy chip tại Arizona, và Trump hé lộ kế hoạch lập quỹ dự trữ crypto quốc gia với BTC, ETH, XRP, SOL, ADA. Những yếu tố này đã đẩy Bitcoin lên đỉnh 95.000 USD chỉ một ngày trước đó. Nhưng sắc lệnh thuế quan như cú đấm trời giáng, dập tắt mọi hy vọng, khiến nhà đầu tư quay lưng với tiền số để tìm nơi trú ẩn an toàn hơn.
Cuối cùng, dự báo kinh tế ảm đạm từ FED là “giọt nước tràn ly”. Mức GDP giảm mạnh từ +3.9% xuống -2.8% trong vòng một tháng cho thấy nền kinh tế Mỹ đang lung lay, làm tăng nỗi sợ về một cuộc suy thoái toàn cầu. Trong bối cảnh đó, tiền số – vốn nhạy cảm với biến động vĩ mô – không thể trụ vững, trở thành “nạn nhân” đầu tiên của sự hoảng loạn lan rộng.
Đáp trả từ các quốc gia và triển vọng thị trường
Căng thẳng không dừng lại ở Mỹ. Các quốc gia bị áp thuế nhanh chóng lên tiếng phản pháo. Thủ tướng Canada Justin Trudeau gọi sắc lệnh của Trump là “đòn đánh không công bằng”, cảnh báo về những tổn thất nghiêm trọng cho thương mại khu vực Bắc Mỹ. Mexico bày tỏ lo ngại rằng ngành xuất khẩu ô tô và linh kiện điện tử – xương sống kinh tế của họ – sẽ chịu thiệt hại nặng nề nếu không có giải pháp. Trung Quốc, đối mặt với mức thuế tổng cộng 20%, được dự đoán sẽ tung ra các biện pháp trả đũa mạnh mẽ, làm nóng thêm cuộc chiến thương mại vốn đã âm ỉ với Mỹ.
Những phản ứng này đe dọa tạo ra một vòng xoáy kinh tế tiêu cực. Nếu Canada cắt giảm xuất khẩu gỗ và năng lượng, Mexico giảm cung ứng ô tô, còn Trung Quốc hạn chế nguyên liệu thô, giá hàng hóa toàn cầu sẽ tăng vọt, đẩy lạm phát tại Mỹ lên cao. Điều này có thể buộc FED phải cân nhắc tăng lãi suất, gây áp lực thêm lên thị trường tài chính và tiền số. Trong ngắn hạn, Bitcoin có nguy cơ thủng mức 80.000 USD – thấp nhất từ tháng 11/2024 – nếu tâm lý hoảng loạn kéo dài. Altcoin, với thanh khoản thấp hơn, thậm chí còn đối mặt với rủi ro giảm sâu hơn.
Tuy nhiên, triển vọng dài hạn không hoàn toàn u tối. Nếu thuế quan của Trump đạt được mục tiêu kiểm soát ma túy và buôn lậu, kinh tế Mỹ có thể ổn định, tạo điều kiện cho tiền số phục hồi. Ngược lại, nếu căng thẳng leo thang thành chiến tranh thương mại toàn diện, thị trường crypto có thể bước vào một “mùa đông” mới, kéo dài nhiều tháng. Nhà đầu tư giờ đây cần theo dõi sát sao phản ứng từ các nước và động thái tiếp theo của Trump để tìm điểm thoát khỏi cơn bão này.
Trump “châm ngòi” thuế quan tháng 3/2025 đã khiến Bitcoin lao dốc, thị trường tài chính rơi vào hoảng loạn giữa bối cảnh kinh tế toàn cầu bất ổn. Từ chứng khoán đến tiền số, không ai thoát khỏi cú sốc này, trong khi phản ứng quốc tế làm tình hình thêm rối ren. iBlockchain cho rằng, đây chính là lời cảnh tỉnh rằng tiền số không thể đứng vững trước những biến động lớn; liệu thị trường có vượt qua được hay không vẫn là câu hỏi bỏ ngỏ.
